Wystawa ikon i spotkanie

W podziemiach Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Warszawie, od 30 X do 8 XI 2012 r., udostępniona jest wystawa około 100 ikon domowych z Rosji, Ukrainy i Mołdawii, pochodzących z prywatnej kolekcji Pietru Costin.

Natomiast 7 XI, o godz. 18.00, w ramach cyklu spotkań "Ikony świąteczne - piękno zanurzone w tajemnicy", odbędzie się prelekcja o. Aleksandra Jacyniaka SJ, rektora Sanktuarium, poświęcona ikonografii uroczystości Zmartwychwstania Chrystusa - "Zstąpienie do Otchłani".


Źródło: SI

Ślady Wschodu - cz. 3

Zapraszamy do nowego cyklu fotoreportaży przygotowanych prze Annę Przybycińską, zatytułowanego "Ślady Wschodu". Będą to opowieści o miejscach, gdzie zawiązywały się wczesne wspólnoty chrześcijańskie na podłożu kultury rzymskiej z późniejszymi wpływami niechrześcijańskiego Wschodu. Zaczynamy od Turcji, apostolskiej "Azji Mniejszej", aby potem przejść do Gruzji i Armenii. Obecność kościołów wschodnich oraz ich sztuki zachwyca jeszcze dziś.


Ewenement natury, czyli kobieta z brodą

Kraina Kapadocji swój „kosmiczny” krajobraz zawdzięcza wulkanom Hasan i Erciyes, których pyły pokryły ziemię i utworzyły miękki tuf wulkaniczny – łatwy w obróbce i ulegający utwardzeniu w kontakcie z powietrzem. Zwietrzałe i wypłukane skały przybierają formy grzybów, baszt i warowni. Ludzie nauczyli się nie tylko uprawiać żyzną glebę, ale także drążyć podziemne korytarze i tworzyć całe wielopoziomowe podziemne miasta. Jest ich ok. 400, a najstarsze zaczęły powstawać w epoce brązu dając schronienie zwykłej ludności podczas licznych najazdów.

Skały Kapadocji zaadoptowane na eremy mnichów

Podziemne miasto Derinkuyu – mogło pomieścić ok. 10 000 ludzi z dobytkiem na 10 poziomach w głąb. Pilnie zakryte wejścia dodatkowo zabezpieczano kamiennymi kołami zataczanymi na wąskie przejścia. Wnętrza dobrze wentylowane, oświetlano lampami oliwnymi. Największe z miast mogło pomieścić nawet 60 000 ludzi. Niektóre miasta były ze sobą połączone ponad stukilometrowymi korytarzami.

Kapadocja jest mekką życia monastycznego i świętych pierwszych wieków. Tu pustelnicy szukali w ciszy i odosobnieniu kontaktu z Bogiem, a z czasem stworzyli pierwsze wspólnoty. Tu działał św. Bazyli z Cezarei Kapadockiej, na którego regule oparte jest życie monastyczne wschodu, a także św. Grzegorz z Nyssy i św. Piotr z Sebasty.

Miękkie skały posłużyły do rzeźbienia cel, kaplic i kościołów. Na ich przykładzie można prześledzić przemiany liturgiczne i powstanie zaczątku obecnego ikonostasu najpierw, jako balustrady a następnie ściany oddzielającej prezbiterium od części przeznaczonej dla ludu. Ściany zdobione początkowo prymitywnymi malowidłami stały się z czasem prawdziwymi dziełami sztuki. Niestety wiele z nich bezpowrotnie zniszczono w okresie ikonoklazmu i późniejszych najazdów muzułmańskich. Kres kulturze chrześcijańskiej przyniosło przymusowe przesiedlenie (wymiana) Turków i Greków w latach 20-tych XX wieku.

Zespół w Goreme liczy od 600 do 1000 klasztorów i kościołów wykutych w skale, z czego ok. 100 posiada malowidła naścienne. Kościoły były używane do 1923 roku a następnie przeszły pod opiekę państwa. Jeden z nich kryje tytułową kobietę z brodą. Legenda głosi, iż św. Onufry był pokutującą piękną kobietą lekkich obyczajów, którą Bóg oszpecił brodą, aby zachować od nierządu. Stąd na przedstawieniu ciało kobiece a twarz męska i z długą zakrywającą ciało brodą. Takiego Onufrego możemy oglądać w Kościele Węża, którego nazwa bierze się od zabitego przez św. Jerzego smoka przypominającego kształtem węża.

Obejrzyj prezentację klikając na zdjęcie:

Tekst i zdjęcia: Anna Przybycińska

Nabór na warsztaty rysunku ikonograficznego

Informujmy, że został otworzony nabór na warsztaty rysunku ikonograficznego, kurs 1-stopnia - rysunek przygotowawczy. Jest to propozycja dla osób chcących wziąć udział w warsztatach
ikonopisania, jak i dla ikonopisów pragnących rozwinąć swoje umiejętności manualno-rysunkowe w kierunku ikony. Warsztaty odbywać się będą w trybie cotygodniowym w Warszawie. Zapisy przyjmowane będą do 27 października 2012.

Ze szczegółami kursu można zapoznać się w zakładce PROPOZYCJE
  

Ślady Wschodu - cz. 2

Zapraszamy do nowego cyklu fotoreportaży przygotowanych prze Annę Przybycińską, zatytułowanego "Ślady Wschodu". Będą to opowieści o miejscach, gdzie zawiązywały się wczesne wspólnoty chrześcijańskie na podłożu kultury rzymskiej z późniejszymi wpływami niechrześcijańskiego Wschodu. Zaczynamy od Turcji, apostolskiej "Azji Mniejszej", aby potem przejść do Gruzji i Armenii. Obecność kościołów wschodnich oraz ich sztuki zachwyca jeszcze dziś.

Opowieść o Bożej Mądrości

Stary Testament niezwykle dokładnie przedstawia opis wyglądu Namiotu Spotkania, jego ozdób oraz powołania przez Boga zdolnych rzemieślników do wykonania tego zadania:
„Oto wybrałem (….) i napełniłem go duchem Bożym, mądrością i rozumem i umiejętnością wykonywania wszelkiego rodzaju prac, pomysłowością w pracach w złocie, w srebrze, i w rzeźbieniu kamieni do oprawy, i w rzeźbieniu drzewa oraz wykonywaniu różnych dzieł” (Wy 31, 1-4).
Myślę, że podobnie należy odczytywać wszystkie talenty i zdolności twórcze złożone w ludzkie ręce i oby wykorzystywane ku Bożej chwale.

Kościół Hagia Sophia

 Gdy w 313 roku zakończyło się prześladowanie chrześcijan, zaczęły powstawać pierwsze świątynie chrześcijańskie. W 537 r. konsekrowano najwspanialszą świątynię Konstantynopola – kościół Świętej Mądrości Bożej – Hagia Sophia. Fundowane przez cesarza Justyniana dzieło architektów Antemiosa z Tralles i Izydora z Miletu, było budowane przez 6 lat i przez stulecia inspirowało kolejne pokolenia. Sam fundator uważał go za piękniejszy od Świątyni Salomona: 56 m wysokości, 32 długości i szerokości, wzniosła kopuła nieba wsparta na prostokątnej postawie ziemi i 170 okien, przez które sączą się promienie słońca. Otoczona licznymi kaplicami, pomieszczeniami i czterema minaretami (po zajęciu przez muzułmanów świątynia została zamieniona w meczet) oraz wzmocniona w XIV w. przyporami oparła się niszczącym siłom natury i tylko raz, w VI wieku trzeba było odbudować zniszczoną w czasie trzęsieniu ziemi kopułę.

Marmury, stiuki, złocone mozaiki – najpiękniejsze ozdoby Bizancjum dekorowały ściany budowli, której ogrom przytłaczał i olśniewał przybyszów z całego świata. Choć ogołocona przez ikonoklastów z mozaik postaciowych i zatynkowana wapnem przez muzułmanów dziś, jako muzeum narodowe odsłania 5 metrową mozaikę Matki Bożej tronującej w apsydzie, Deesis na ścianie galerii, gdzie zazwyczaj przebywały kobiety oraz portrety pobożnych cesarzy i cesarzowych – dobroczyńców kościoła. Nawet wyższy, wybudowany jedenaście wieków później przez sułtana Ahmeda I (w 1609 r.) i całkowicie wypełniony ozdobami Błękitny Meczet, nie jest w stanie przyćmić tej budowli.

Nie tak ogromny, choć niezrównanie piękny jest Kariye Kami – kościół Zbawiciela wybudowany w VI w. na wsi, czyli „na Chorze”. Wielokrotnie przebudowywany, ale nigdy niezamieniony na meczet, kryje najwspanialsze na świecie bizantyjskie mozaiki wykonane przez Teodora Metochitesa w latach 1315-1321. Część tynków i zdobień zniszczyły trzęsienia ziemi, pozostałe – ocalałe zachwycają, jakby powstały wczoraj. Nic dziwnego, że słowiańscy posłańcy oglądając świątynie Konstantynopola i Boską Liturgię, z zachwytem wracali do siebie niosąc w sercu pragnienie przyjęcia nowej wiary.

„Mądrość zbudowała sobie dom i wyciosała siedem kolumn (…) mówiła: „Chodźcie, nasyćcie się moim chlebem, pijcie wino, które zmieszałam.” ” (Księga Przysłów 9, 1-5)
Stoją przecudne Domy Mądrości i tylko żal, że nie jest w nich już sprawowana Uczta. 

Obejrzyj prezentację klikając na zdjęcie:

Tekst i zdjęcia: Anna Przybycińska

Inicjatywy wykładowe dotyczące ikony 2012 - 2013

Informujemy inicjatywach wykładowych dotyczących teologii, historii i sztuki ikony, które odbywać się będą w Warszawie w semestrze zimowym lub w całym cyklu roku akademickiego 2012/2013.

Zachęcamy do wzięcia udziału w następujących propozycjach:


1. Centrum Duchowości Świeckich przy Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Patronki Warszawy organizuje cykl wykładowy zatytułowany "Świat Ikony – Piękno zanurzone w tajemnicy", który prowadzi o. Aleksander Jacyniak SJ.

Najbliższe spotkania będą poświęcone tematom:

3. 10. 2012 Ikona przemienienia Pańskiego
7. 11. 2012 Ikona zstąpienia Jezusa do otchłani
9. 01. 2013 Ikona Bożego Narodzenia.

Spotkania będą się odbywały w pierwszą lub drugą środę miesiąca w podziemiach Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej przy ul. Świętojańskiej 10 w Warszawie, o godz. 18.00.

Szczegóły tutaj


2. Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej zaprasza na cykl wykładów "Między Pierwszym, Drugim i Trzecim Rzymem. Rzym - Konstantynopol - Moskwa". Tematyka zajęć dotyczyć będzie wzajemnych relacji artystycznych, politycznych, filozoficznych i teologicznych pomiędzy tymi trzema wielkimi stolicami Zachodniej i Wschodniej Europy - Rzymem, Konstantynopolem i Moskwą - oraz pomiędzy kulturami, które sobą reprezentują - łacińską i bizantyńską. Niektóre ze spotkań są pomyślane jako dwugłos, co pozwoli przedstawić tę różnorodną i bogatą problematykę z odmiennych punktów widzenia oraz umożliwi owocną dyskusję.

Program wykładów:

1. 13.11.2012 - ks. prof. Michał Janocha, dr Irina Tatarova, mgr Witali Michalczuk
 - Rzym jako idea: kształtowanie się, transmisja, recepcje
2. 20.11.2012 - ks. prof. Michał Janocha
 - Stary Rzym: historia, struktura, urbanistyka
3. 27.11.2012 - dr Irina Tatarova, mgr Witali Michalczuk
 - Nowy Rzym - Konstantynopol: historia, struktura, urbanistyka
4. 04.12.2012 - dr Irina Tatarova, mgr Witali Michalczuk
 - Trzeci Rzym - Moskwa: historia, struktura, urbanistyka
5. 11.12.2012 - mgr Witali Michalczuk
 - Władza w Pierwszym, Drugim i Trzecim Rzymie (cesarz, imperator, car)
6. 15.01.2013 - dr Irina Tatarova - 
Narodziny sztuki chrześcijańskiej: źródła, kontrowersje, kontekst
7. 22.01.2013 - mgr Bogna Kosmulska, mgr Witali Michalczuk - 
Religia a Rzym: formy religijności
8. 12.02.2013 - mgr Bogna Kosmulska, mgr Witali Michalczuk - 
Religia a władza: cesarz i papież
9. 19.02.2013 - dr Irina Tatarova, mgr Witali Michalczuk - 
Religia a władza: cesarz i patriarcha
10. 26.02.2013 - mgr Witali Michalczuk - 
Religia a władza: car i patriarcha
11. 05.03.2013 - ks. prof. Michał Janocha
 - Sztuka Pierwszego Rzymu
12. 12.03.2013 - dr Irina Tatarova
 - Sztuka Drugiego Rzymu
13. 19.03.2013 - dr Irina Tatarova
 - Sztuka Trzeciego Rzymu
14. 26.03.2013 - mgr Witali Michalczuk
 - Myśl teologiczna: dwie tradycje Kościoła pierwotnego
15. 09.04.2013 - mgr Łukasz Leonkiewicz
 - Między neoplatonizmem a scholastyką. Kształtowanie się teologiczno-filozoficznej myśli bizantyjskiej
16. 16.04.2013 - dr Irina Tatarova
 - Sztuka ikony pomiędzy Konstantynopolem a Moskwą
17. 23.04.2013 - dr Irina Tatarova, mgr Witali Michalczuk
 - Rozłam Kościoła: historia i teologia
18. 07.05.2013 - mgr Bogna Kosmulska, mgr Witali Michalczuk - 
Unie religijne
19. 14.05.2013 - dr Jacek Raszewski
 - Mistra: odrodzenie Bizancjum i narodziny Grecji
20. 21.05.2013 - ks. prof. Michał Janocha, mgr Witali Michalczuk - 
Unia Brzeska
21. 28.05.2013 - dr Irina Tatarova, mgr Witali Michalczuk
 - Tradycje monastyczne Pierwszego, Drugiego i Trzeciego Rzymu
22. 04.06.2013 - ks. prof. Michał Janocha, mgr Witali Michalczuk
 - Tradycje liturgiczne Pierwszego, Drugiego i Trzeciego Rzymu
23. 11.06.2013 - mgr Łukasz Leonkiewicz
 - Tradycja hezychastyczna w Bizancjum i jej współczesna interpretacja
24. 18.06.2013 - ks. prof. Michał Janocha, mgr Witali Michalczuk - 
Idea Trzech Rzymów dzisiaj: polityka, filozofia, apokaliptyka


Wykłady odbywać się będą we wtorki o godz. 17.30 na ul. Jezuicka 4 na Starym Mieście w Warszawie.

Szczegóły tutaj.


3. Studium Chrześcijańskiego Wschodu w roku akademickim 2012/2013 organizuje cykl składający się ze spotkań dwu wykładowych "Światło niestworzone" oraz "Czytanie ikony", którym towarzyszyć będzie modlitwa medytacyjna.

Program spotkań przedstawia się następująco:

I. - 20.10.2012
WYKŁAD INAUGURACYJNY
- Teologia Światła
- Medytacja
ks. dr hab. prof. Michał Janocha, UW
dr Irina Tatarova, UW
o. Maciej Biskup OP

II. - 17.11.2012
- Asceza i walka duchowa w doświadczeniu Ojców Pustyni
- Symbolika kolorów w ikonie
- Medytacja

III. - 01.12.2012
- Filokalia - doświadczenie modlitwy nieustannej
- Tajemnica gestów w ikonie
- Medytacja

IV. - 05.01.2013
- Jak odzyskać pokój serca i umysłu? (duchowość Ojców Pustyni)
- Materia przebóstwiona
- Medytacja

V. - 16.02.2013
- Dar łez
- Oblicza ikony - najważniejsze tradycje ikonograficzne
- Medytacja

VI. - 16.03.2013
- O mocy imienia Boga
- Ikony kościołów przedchalcedońskich
- Medytacja

VII. - 20.04.2013
- Przemienienie - światło Taboru
- Doświadczenie światła w ikonie
- Medytacja

VIII. - 18.05.2013
- O zdobywaniu Ducha Świętego
- Sztuka romańska a tradycja ikony
- Medytacja

IX. - 15.06.2013
- "Piękno zbawi świat" (Panel)
WERNISAŻ WYSTAWY IKON,


Wykłady odbywać się będą przy klasztorze św. Józefa OO. Dominikanów,
 Warszawa -Służew, ul. Dominikańska 2, w godzinach od 14.30 do 17.45, medytacja od godz. 18.00 do 18.45.

Szczegóły tutaj.


4. Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na dwa wykłady w tematyce ikony i jej kulturowego kontekstu powadzone przez mgr Łukasza Leonkiewicza :

I. "Ikona – historia i współczesność"

Wykład obejmie następujące zagadnienia:
1. Podstawowe wiadomości o ikonach.
2. Początki ikony VI-VII w. Ikonoklazm VIII-IX w.
3. Okres macedoński w ikonografii. Epoka Komnenów.
4. Spotkanie Zachodu z ikoną w XIII w.
5. Renesans Paleologów i wpływ hezychazmu na ikonografię.
6. Ikony na Płw. Bałkańskim i w Gruzji.
7. Szkoła kreteńska w ikonografii.
8. Ikony w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
9. Ikona ruska XI-XVII w.
10. Ikona rosyjska XVIII – XIX w.
11. Ikona w XX wieku.

Szczegóły tutaj.

II. "Święta Góra Atos – myśl, sztuka, obyczaje"

Wykład obejmie następujące zagadnienia:

1. Mitologia, historia, czasy starożytne.
2. Historia życia monastycznego – cenobityzm, anachoretyzm. Początek monastycyzmu na Górze Atos.
3. Wędrówka po monasterach – Monastery Ksiropotamu, św. Pantelejmona, Ksenofontos, Dochiariu.
4. Historia atoskich monasterów – Konstamonitu, Zografu, Chilandar, Esfigmen.
5. Historii ciąg dalszy – monastery Watoped, Pantokrator, Stawronikita.
6. Monastery Iwiron, Filoteu, Karakalu.
7. W drodze do Wielkiej Ławry.
8. Skity Kawsokaliwion, Katounakia, Św. Anny i inne.
9. „Góra Przemienienia”.
10. Monastery św. Pawła, św. Dionizego, św. Grzegorza.
11. Zawieszenia na skale – Simonopetra.

Szczegóły tutaj.

Lokalizacja kursów będzie dostępna dla wszystkich Słuchaczy, którzy opłacili kurs, po zalogowaniu się na konto Słuchacza.


5. Muzeum Ikon i Studium Ikonograficzne, Pracownia św. Andrzeja Apostoła
zapraszają na cykl wykładowy "Świat Ikony", prowadzony przez Ks. dr Henryka Paprockiego oraz
Ks. dr Piotra Nikolskiego.

Inauguracja cyklu  dnia 18 października. O godz. 17.00. Molebien, modlitwa na rozpoczęcie dobrego dzieła, po której będą wykłady:

Źródła ikony- ks. dr Henryk Paprocki,
Kształtowanie teologii i artystycznego języka ikony.- ks. dr Piotr Nikolski

Program na rok przedstawia się następująco:

18.X. Inauguracja.
Źródła ikony
Kształtowanie teologii  i artystycznego języka ikony. Sztuka wczesnochrześcijańska a ikona.

22.XI
Przedstawienia w Starym Testamencie i świecie grecko-rzymskim.
Ikona Trójcy Świętej w świetle prawosławnej teologii trynitarnej. Kształtowanie typu ikonograficznego na przestrzeni wieków od katakumb do Rublowa.

13.XII.
Historia dogmatu kultu ikony.
Ikona Zbawiciela w świetle dogmatu chalcedońskiego i praktyki modlitwy Jezusowej

31.I.
Interpretacja dogmatu kultu ikony
Ikony Matki Bożej a prawosławna pobożność maryjna.

21.II.
Ikona i jej antynomie
Rok liturgiczny w ikonie cz. 1

21.III.
Ikona i sztuka
Rok liturgiczny w ikonie cz. 2

25.IV.
Teologia piękna – Boski Archetyp
Ikona Sądu Ostatecznego w świetle eschatologii Kościoła Wschodniego.

23.V.
Granice dogmatyczne ikony
Człowiek przebóstwiony – ikony świętych.

20.VI. Zakończenie roku.
Kult ikony, ikona a liturgia
Ikonostas i układ świątyni prawosławnej, ikona w liturgii.


Zajęcia będą się odbywały w  Muzeum Ikon ul. Lelechowska 5.
którego integralną częścią jest prawosławna kaplica im. św. Grzegorza Peradze.

Szczegóły tutaj.




Źródło informacji: Urszula Żakowska

IV Międzynarodowe Warsztaty Ikonopisania - Nowica 2012

We wrześniu 2012 roku w Nowicy w Beskidzie Niskim już po raz czwarty odbyły się Międzynarodowe Warsztaty Ikonopisów, organizatorami których było Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy, Bractwo Młodzieży Grekokatolickiej "Sarepta", "Droga Ikony" oraz Katedra Sztuki Sakralnej Lwowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

30 twórców z Polski, Ukrainy, Białorusi i Słowacji reprezentujących różne tradycje i szkoły ikonograficzne, przez dwa tygodnie wspólnej modlitwy i pracy pod duchowym przewodnictwem ks. Jana Pipki kontemplowało życiową drogę i wybory Apostołów, aby swoje refleksje i przeżycia uczynić tematem powstałych ikon.

Warsztatom towarzyszyło seminarium poświęcone miejscu współczesnej ikony w tradycyjnych wnętrzach oraz projektowi architektonicznego uporządkowania nowickiej kaplicy. Prezentowane projekty nie tylko wzbudziły wiele emocji ale stały się także inspiracją do rozważań na temat przyszłości architektury i sztuki sakralnej.

Prezentację wybranych zdjęć z Pleneru można obejrzeć na naszym profilu na facebooku.

IV Międzynarodowe Warsztaty Ikonopisania - Nowica 2012
"Apostołowie"

Komisarz:
Andriej VYNNYCHOK

Uczestnicy:
Joanna ZABAGŁO
Urszula KLIMOWICZ
Sylwia GRUŻEWSKA
Katarzyna JAKUBOWSKA
Przemysław JUSZCZAK
Gabriela JANIK
Anna KOPEĆ-GIBAS
Greta LEŚKO
Bogusław ANDRES
Viktor DOVNAR (Białoruś)
Aleksy DOVNAR (Białoruś)
Natalia LOS (Białoruś)
s. Monika FECKOWA OSBM (Słowacja)
Roman VASYLYK (Ukraina)
Volodymyr OLESHCHUK (Ukraina)
Sofija BILYK (Ukraina)
Ostap LOZYNSKY (Ukraina)
Dmytro HORDYCA (Ukraina)
Olya KRAVCHENKO (Ukraina)
Oksana VYNNYCHOK (Ukraina)
Siergiej SAVCHENKO (Ukraina)
Sviatoslav VLADYKA (Ukraina)
Uliana TOMKEVYCH (Ukraina)
Konstantyn MARKOVYCH (Ukraina)
Luba JACKIV (Ukraina)
Danylo MOVCHAN (Ukraina)
Ihor KISTECHOK (Ukraina)

Uczestnicy IV Międzynarodowych Warsztatów Ikonopisania - Nowica 2012

Tekst: Katarzyna Jakubowska

Zdjęcia: Joanna Zabagło

Ex Oriente Lux - Etiopia po raz kolejny

Zapraszamy do wysłuchania kolejnego odcinka audycji Radia Watykańskiego z cyklu "Ex Oriente Lux" autorstwa o. Rafała Zarzecznego SJ poświęconej Etiopii. Tym razem o powszechności religii i zwyczajach kościelnych.

Ex Oriente Lux - Etiopia, cz. 29 (audio) 

Ex Oriente Lux - Etiopia, cz. 30 (audio) 

  
==> Przeczytaj i posłuchaj więcej o Etiopi 

Ślady Wschodu - cz. 1

Zapraszamy do nowego cyklu fotoreportaży przygotowanych prze Annę Przybycińską, zatytułowanego "Ślady Wschodu". Będą to opowieści o miejscach, gdzie zawiązywały się wczesne wspólnoty chrześcijańskie na podłożu kultury rzymskiej z późniejszymi wpływami niechrześcijańskiego Wschodu. Zaczynamy od Turcji, apostolskiej "Azji Mniejszej", aby potem przejść do Gruzji i Armenii. Obecność kościołów wschodnich oraz ich sztuki zachwyca jeszcze dziś.

Wojsko i kwiaty, czyli skąd mamy tulipany

Gdyby spytać przechodnia, z czym kojarzy się Turcja, pewnie by padło mnóstwo skrajnych odpowiedzi – od ciepłych wakacji, dywanów i słodkiej baklawy po grecką Troję i niebotyczną Hagia Sophia. Ta ziemia na pograniczu Europy i Azji, na której zorganizowane osiedla sięgają historią kilku tysiącleci p.n.e., była świadkiem zwycięstw i upadków wielu plemion i ludów, m.in.: Hatti, Hurytów, Hetytów, Frygów, Persów, Greków, Celtów, Rzymian, Arabów, Ormian i Turków. Pamięć o nich przetrwała dzięki ciągle odnajdywanym na stanowiskach archeologicznych figurkom i ceramice, glinianym i kamiennym tabliczkom z pismem, epickim dziełom Homera i murom obronnym Troi, akweduktom doprowadzającym wodę do miast, natchnionym przekazom Biblii i pierwszym kościołom chrześcijańskim wznoszonym po zakończeniu prześladowań. Tę historię można odczytać w twarzach ludzi i tradycjach, tak różnorodnych zależnie od regionu kraju.

Kafelki z tulipanowym wzorem

Tytuł Ojca Wszystkich Turków „Ataturk” przynależy do Mustafy Kemala, urodzonego w Salonikach oficera wykształconego w osmańskiej szkole wojennej. To on po upadku państwa osmańskiego w 1918 r. brał udział w wojnie o niepodległość i został pierwszym prezydentem Republiki Tureckiej proklamowanej 29 października 1923 r.. Piastując ten urząd nieprzerwanie do swojej śmierci w 1938 roku, wprowadził rewolucyjne wręcz zmiany rozdzielając religię od państwa (w tym znosząc prawa religijne), wprowadzając łaciński alfabet i obowiązkową edukację na poziomie podstawowym, nadając kobietom równe prawa obywatelskie i skierowując Turcję w stronę zachodu. Do dziś pamięci Ojca Narodu strzeże specjalny oddział oficerów, a do mauzoleum ściągają wycieczki uczniów i obywateli ceniących charyzmatycznego przywódcę niezależnie od swoich przekonań i zasobności.

Za sprawą Ataturka został zlikwidowany istniejący od 1231 r. zakon wirujących derwiszów założony przez Celeddina Rimiego zwanego Moulana. Jego grobowiec w Konyi również nawiedza wiele osób a turyści chętnie oglądają niezwykłe tańce derwiszów, które mają przybliżyć tańczącego do Boga.

Co jednak z orężem mają tulipany? Odpowiedź na tę zagadkę kryją niezwykłe budowle Topkapi Sarayi. Ten kompleks pałacowy składający się z licznych bram, dziedzińców, sal, biblioteki, stajen, kuchni i pomieszczeń gospodarczych został założony przez Mehmeda I w XV w. i był rozbudowywany przez kolejne 400 lat. Założenia pałacowe przypominają obóz namiotów, co niewątpliwie odpowiadało nawykłym do żołnierskiego życia sułtanom. Ściany budowli zdobione wielobarwnymi malowidłami, rzeźbami, bądź wykładane malowanymi kafelkami o wzorach roślinnych ukrywają nasz niepozorny kwiat tulipana. Nim jeszcze trafił do zachodnich ogrodów, został uwieczniony na szkliwionych płytkach i cieszył oczy sułtana i jego Haremu.

Obejrzyj prezentację klikając na zdjęcie:

Tekst i zdjęcia: Anna Przybycińska