Ślady Wschodu - Armenia - cz.1

Zapraszamy do drugiej części fotoreportażowego cyklu Anny Przybycińskiej zatytułowanego "Ślady Wschodu", poświęconego Armenii. Będą to opowieści o miejscach, których religijna kultura sięga pierwszych wieków kształtowania się wspólnot chrześcijańskich, i których sztuka zachwyca do dziś.

W kraju Hajka

„Miesiąca siódmego, siedemnastego dnia miesiąca arka osiadła na górze Ararat. (…) Noe wyszedł więc  z arki wraz z synami, żoną i żonami swych synów. Wyszły też z arki wszelkie zwierzęta (…) Synami Noego, którzy wyszli z arki byli Sem, Cham i Jafet.” (Rdz 8, 4; 8,18 i 9,18)

Znamy opowieść o potopie. U podnóża Araratu, gdzie spoczęła arka, Bóg rozpostarł na niebie tęczę na znak przymierza a Noe zaczął uprawiać ziemię i zasadził winnice.  Dziś tę ziemię mieszkańcy nazywają Hajastanem, a siebie Hajami wywodząc swoje pochodzenie od Hajka, prawnuka Jafeta, syna Noego. U nas przyjęło się używać nazwy Armenia, która prawdopodobnie pochodzi od nazwy jednej z prowincji starożytnego państwa Urartu zamieszkiwanej m.in. przez Aramejczyków.

zamglona góra Ararat

Ponad 90 % powierzchni Armenii znajduje się na wysokości ponad 1000 m n.p.m. a najwyższy szczyt Aragac osiąga 4090 m n.p.m. Wyższy od niego Ararat 5160 m n.p.m. – święta góra Ormian - znajduje się od 1921 roku na terytorium Turcji.  Armenia zajmuje 29 800 km kw. powierzchni, co stanowi zaledwie 10 % historycznej Wielkiej Armenii. Historia państwowości na tych ziemiach sięga głęboko w przeszłość, choć przerywana wielokrotnie długimi okresami podległości. Istniało tu na przykład państwo Urartu, którego największy rozkwit przypadł na IX – VIII w. Kolejny okres rozwoju i niepodległości przypadł na I w p.n.e., gdy Tigranes Wielki zjednoczył wszystkie ziemie ormiańskie oraz Syrię, Mezopotamię, Cylicję, Fenicję i Zakaukazie w największą potęgą Azji Mniejszej. Można powiedzieć, że ukoronowaniem jego dzieła, było przyjęcie chrześcijaństwa przez Tirydatesa III w 301 roku. Po upadku w 482 r. kraj dostał się pod władanie Bizancjum i Persów.  W latach 885 – 1045 istniało królestwo Ani, a w latach 1080 – 1375 część emigrantów osiadłych w Cylicji nad Morzem Śródziemnym utworzyło Królestwo Małej Armenii. Zaledwie kilka lata trwała niepodległość Armenii odzyskana po I wojnie światowej (1917-1922), nim jej ziemie zostały podzielone między Turcję i ZSRR. W końcu, w lipcu 1990 r. Armenia ogłosiła niepodległość, potwierdzoną następnie w referendum w dniu 21 września 1991 r. Dzień ten jest obchodzony, jako Święto Niepodległości. Do dziś jednak większość Ormian mieszka poza granicami Armenii, czy to z powodów historycznych czy też z powodu emigracji ekonomicznej.

Koniecznie trzeba wspomnieć jedną z najboleśniejszych kart w historii Ormian. Naród ten wielokrotnie był prześladowany z powodów swojej odrębności i religii. Jednak prawdziwa rzeź Ormian miała miejsce w latach 1894-1895 i 1915-1920. Szacuje się, że w ramach zorganizowanych przez władze Tureckie czystek etnicznych zginęło ok. 1 – 1,5 miliona ludzi. Właśnie ofiarom tej zbrodni na wzgórzu Jaskółki w Erewaniu wybudowano pomnik - muzeum, gdzie zgromadzono wstrząsające zdjęcia, dokumenty i dzieła inspirowane tamtymi wydarzeniami. Choć było to pierwsze ludobójstwo XX wieku, do dnia dzisiejszego nie doczekało się oficjalnego potępienia na forum międzynarodowym. Tylko drzewka sadzone w parku i oznaczone plakietkami znanych polityków i przywódców religijnych są wyrazem solidarności z ofiarami tej zbrodni.

Obejrzyj prezentację klikając na zdjęcie:

 

Tekst i zdjęcia: Anna Przybycińska