Ślady Wschodu - Armenia - cz.3

Zapraszamy do drugiej części fotoreportażowego cyklu Anny Przybycińskiej zatytułowanego "Ślady Wschodu", poświęconego Armenii. Będą to opowieści o miejscach, których religijna kultura sięga pierwszych wieków kształtowania się wspólnot chrześcijańskich, i których sztuka zachwyca do dziś.

Ormiański Watykan

Kościół Armeński szczyci się pochodzeniem od Apostołów, co podkreśla jego nazwa - Apostolski Kościół Ormiański. Pierwszymi Apostołami Ormian byli święci Bartłomiej i Juda Tadeusz. Na czele kościoła stoi Katolikos Wszystkich Ormian –Karekin II. Jego przywództwo uznają Katolikos Wielkiego Domu Cylicji, Patriarcha Jerozolimy i Wspólnoty Świętego Jakuba oraz Patriarcha Konstantynopola. 
 

Katedra w Eczmiadzyniu

Czym dla katolika Watykan, tym dla wiernego Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego jest Eczmiadzyn. Tu znajduje się siedziba Katolikosa Wszystkich Ormian, najważniejsza katedra i część seminarium duchownego. Sam Chrystus miał wskazać świętemu Grzegorzowi Oświecicielowi miejsce na budowę kościoła. Stąd nazwa Eczmiadzyn - „Jednorodzony zstąpił”. Kościół wybudowany w IV w. przetrwał do naszych czasów, choć oczywiście z późniejszymi przeróbkami. Eczmiadzyn cały czas się rozbudowuje. Nową budowlą jest kaplica chrzcielna z tradycyjną misą chrzcielną w posadzce oraz brama, przy której w 2001 modlił się Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Armenii.

Liturgia w kościele ormiańskim jest sprawowana tylko w niedziele i święta. Pochodzi głównie od św. Bazylego z Cezarei i jest odprawiana w starożytnym języku grabar. Towarzyszą jej wielogłosowe pieśni chóralne i dzwonki. Kapłani, diakoni i służba liturgiczna jest dość dobrze widoczna na podwyższeniu prezbiterium. Nie można tam wchodzić w butach. Kapłani i cała służba nosi specjalnie do tego celu używane kapcie. W głównym ołtarzu świątyni zawsze znajduje się wizerunek Matki Bożej z Jezusem. To podkreślenie uznania Maryi za Matkę Boga - Theotokos. Niektórzy wierni wędrują po katedrze w czasie liturgii. Zastanawiam się, czy to ciekawi pielgrzymi czy może trudno ustać w czasie długo trwającej modlitwy (1.5 godziny) i dlatego przechodzą do bocznych ołtarzy i obrazów, aby się pomodlić. Jest też coś, co sprawia, że można się tu poczuć jak „między swoimi” – to znak krzyża, który czynimy w ten sam sposób.

Wnętrze katedry

Apostolski Kościół Ormiański kultywuje wyznanie wiary w wersji przyjętej przez trzy pierwsze sobory powszechne: nicejski I, konstantynopolitański I i efeski. W 1997 patriarcha Karekin I Sarkisjan podpisał z Janem Pawłem II wspólną deklarację chrystologiczną i przyjął chalcedońską naukę o osobie Chrystusa, odrzucając monofizytyzm.

Druga część seminarium duchownego kościoła ormiańskiego znajduje się nad jeziorem Sevan, co się tłumaczy jako czarne lub błękitne jezioro. Położone na wysokości ponad 1900 m n.p.m. ma powierzchnię ok. 1256 km kw. Za czasów władzy radzieckiej, w latach 1949-1956 próbowano wykorzystać wody jeziora do nawodnienia obszarów rolniczych. Pomimo podjęcia prac nad przywróceniem dawnego stanu i ochrony zagrożonych, często endemicznych gatunków, poziom jeziora odbiega od pierwotnego o ok. 20 m. Widać to, gdy zwiedzamy klasztor Sevanavank – niegdyś położony na wyspie, obecnie dostępny jest drogą lądową. Swój rozkwit przeżywał od IX do XI w. Z tych czasów zachowały się 2 kościoły wybudowane w 874 r.: świętych Apostołów (zamknięty po uszkodzeniach spowodowanych przez trzęsienia ziemi) i Matki Bożej, w którym można zobaczyć piękny chaczkar – kamienny krzyż, jeden z nielicznych, na których umieszczono wizerunki ludzkie.

Obejrzyj prezentację klikając na zdjęcie:

Tekst i zdjęcia: Anna Przybycińska