Sympozjum ikonograficzne na Krecie

W ramach obchodów 25 lecia Międzyparlamentarnego Zgromadzenia Prawosławia w dniach 13-19 kwietnia 2019 r. w siedzibie Kreteńskiej Akademii Ortodoksji odbyło się Sympozjum Nowoczesnej Sztuki Ikonograficznej. Główny temat Sympozjum brzmiał: "Czy tradycja jest wiążąca dla kontynuacji sakralnej sztuki ikonograficznej?”.

Międzyparlamentarne Zgromadzenie Prawosławia (I.A.O.) z siedzibą w Atenach jest organizacją zrzeszającą oficjalne delegacje parlamentarne z dwudziestu pięciu krajów. Poprzez swoje działania i inicjatywy przyczynia się do kształtowania spraw politycznych w oparciu o tradycję chrześcijańską i prawosławną.

W Sympozjum udział wzięło 40 ikonografów i ekspertów z 14 krajów: Egiptu, Armenii, Bułgarii, Francji, Niemiec, Gruzji, Grecji, Cypru, Łotwy, Polski, Rosji, Rumunii, Ukrainy i Serbii.

Wiodącym, dominującym momentem teologii chrześcijańskiej jest fakt Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Święto świąt, nadzieja i światło dla milionów mieszkańców naszej planety. Święto to w ciągu ostatnich stuleci, ze względu na zmianę kalendarza, obchodzone jest przez Kościoły chrześcijańskie i wyznania w różnych terminach. Jednak w 2017 roku,Wielkanoc była obchodzona przez wszystkich wiernych w niedzielę, 16 kwietnia.

Międzyparlamentarne Zgromadzenie Prawosławia zapragnęło uczcić to przypadkowe, a tak symboliczne wydarzenie i podjąć działania zmierzające do jak najbardziej uroczystego świętowania tego najważniejszego chrześcijańskiego święta. Ogłoszono międzynarodowy konkurs malarstwa ikonowego zatytułowany : "Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa".

Na obrady Sympozjum zaproszono 60 autorów ikon spośród 222 którzy zgłosili się do konkursu. W konkursie nagrodzono pięć ikon lecz wszystkie nadesłane prace są obecnie własnością I. A.O. i tworzą kolekcję pokazywaną w różnych muzeach Europy. W ub. roku pokazywano ją w Atenach w Muzeum Bizantyjskim, w tym roku gościła już w Limasol na Cyprze i odwiedzi jeszcze Tbilisi w Gruzji.

W ramach Sympozjum pokazano film poświęcony 25-leciu Międzyparlamentarnego Zgromadzenia Prawosławia. Rozpoczęcie obrad ogłosił Sekretarz Generalny Greckiego Stowarzyszenia Demokracji, poseł Andreas Michalides.

Uczestnicy Sympozjum mieli okazję wysłuchać wielu sprawozdań i odczytów dotyczących współczesnej ikonografii. Poruszano tematy dotyczące odnowy sztuki ikonograficznej na świecie i jej związków z tradycją, oraz podyskutować na wiele ciekawych tematów.

W trakcie obrad Sympozjum wyłoniło się wiele propozycji i pomysłów na kontynuowanie tego projektu.

Odczyty wygłosili:

• ikonograf Konstantina Stefanaki (Grecja)- "Warsztaty ikonograficzne w Kreteńskiej Akademii Ortodoksji jako przykład turystyki religijnej"
• ikonograf Charalambos Pilarinos (Grecja) - "Rewitalizacja malarstwa sakralnego we współczesnej Grecji"
• członek Jury konkursu dr hab.prof. Nina Kvlividze (Rosja) -"Współczesna hagiografia w Rosji - problemy tradycji i innowacji" 
• ikonograf Jurij Hreczyn (Ukraina) - "Znaczenie parametrów emocjonalnych i typowych środków wyrazu artystycznego w tradycji ikonograficznej"
• członek Jury konkursu wykładowca na fakultecie teologii Uniwersytetu w Bukareszcie Mihai Koman (Rumunia) - "Ośrodki nauczania ikonografii"
• Nektarios Mamais (Grecja) - "Rallis Kopsidis - Jego wizja ikonopisania w Chambezy/Genewa"
• Elisabeth Heriard-Dubreil (Francja) - "Podstawowe pryncypia w ikonografii"
• członek Jury , historyk sztuki Seyranush Manukyan (Armenia)-"Sztuka ikonografii Ormian w Rumunii"
• ikonograf Mina Mikhael Malak (Egipt) - odczyt na temat główny
• ikonograf Georgy Zemtsov (Rosja) - odczyt na temat główny
• ikonograf Thea Intsirkveli (Gruzja) -" Wybór tradycji jako bazy pod różnorodność we współczesnej ikonografii gruzińskiej"
• ikonograf Paraskevi Sakoglou (Grecja) - odczyt na temat główny
• ikonograf Khristina Kvyk (Ukraina) - "Rozwój ikonografii i sztuki religijnej w Akademi Sztuki w Lwowie"
• członek Jury Nassief Adel (Egipt) - "Prezentacja współczesnej sztuki koptyjskiej"
• o. Stamatis Skleri - odczyt na temat główny

Poza odczytami część uczestników pokazała swój warsztat ikonopisarski. Byliśmy świadkami powstawania ikon (i fresku) tworzonych w różnych stylach i technikach co było niesamowitym doświadczeniem. Ikony tworzyli m.in. Dr Giorgios Kordis, Anna Senke, Mina Mikhael Malak, Elisabeth Heriard-Dubreil, Svetlana Sedlan, Manam Muradyan- Barsegyan, Irakli Licheli, Poladyan Gevorg, Babis Pilarinos, Mixeil Beridze, Kostas Lavdas.

Udział w Sympozjum był nieoczekiwanym bonusem za udział w konkursie, co uczestników niewątpliwie ucieszyło, jako że wszystkie koszty , zarówno transport jak i pobyt sfinansowało Międzynarodowe Zgromadzenie Prawosławia. Pobyt na Krecie w tak pięknym otoczeniu przyrody i wśród tak radosnych ludzi - był bardzo pozytywnym przeżyciem. Mieliśmy możliwość nie tylko dyskutowania o wielu współczesnych problemach sztuki ikonowej ale było wiele okazji do zwykłych, serdecznych rozmów i zabawy. Myślę, że zawiązały się też międzynarodowe przyjaźnie bo doprawdy nie miało żadnego znaczenia z jakiego jesteśmy kraju, czy jesteśmy prawosławnymi, koptami czy katolikami.

Organizatorzy zapewnili nam również wycieczkę do niedalekiej Chanii, pięknego, portowego, starego miasta. Natomiast tuż obok siedziby O.A.K. znajduje się stary XII wieczny monastyr Gonia gdzie mogliśmy uczestniczyć w liturgii a także zwiedzić niewielkie Muzeum Ikon z bardzo wartościowymi zbiorami.

Udział w tym Sympozjum dla mnie osobiście był piękną nagrodą za trud, jaki włożyłam w napisanie ikony konkursowej.Mam nadzieję, że kolejny konkurs tego typu zachęci więcej osób do czynnego udziału.


Tekst i foto: Jadwiga Kowalska